VERİLEN KAPORALAR KORONAVİRÜS SEBEBİYLE GERİ ALINABİLİR Mİ?

VERİLEN KAPORALAR KORONAVİRÜS SEBEBİYLE GERİ ALINABİLİR Mİ?

6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu 177. Maddesinde ‘Bağlanma Parası’ düzenlenmiştir. Genel yaygın ismi kapora olan bu para ve geri alınması durumları aşağıda incelenecektir.
TBK Madde 177: ‘‘Sözleşme yapılırken bir kimsenin vermiş olduğu bir miktar para, cayma parası
olarak değil sözleşmenin yapıldığına kanıt olarak verilmiş sayılır. Aksine sözleşme veya yerel âdet
olmadıkça, bağlanma parası esas alacaktan düşülür.’’
Kanunda da açıkça ifade edildiği üzere bağlanma parası, sözleşmenin kurulduğu esnada ya da sözleşme kurulduktan sonra taraflardan birinin diğerine sözleşmenin kurulduğuna kanıt olması için verdiği bir miktar paradır.
Taraflardan birinin sözleşme akdedilirken ya da akdedildikten sonra verdiği bir miktar para aksine yerel adet ya da bir anlaşma yoksa esas alacaktan düşülür. Sözleşme butlan, iptali gibi nedenlerle geçersiz hale gelirse paraya alan taraf sebepsiz zenginleşme hükümlerince parayı iade etmekle yükümlüdür. Ayrıca ifade edilmelidir ki bağlanma parası asıl alacağı bağlı fer’i bir hak olduğundan asıl sözleşme geçersizse bağlanma parası da geçerli olmaz. Taraflar arasındaki yapılan sözleşme hiç ya da gereği  gibi ifa edilmez ise kaporanın durumu hangi tarafın kusurlu olduğuna bağlı olarak değişir.
1-)Eğer kusurlu taraf kaporayı veren tarafsa, Yargıtay kaporayı alan tarafın sözleşmenin hiç ya da gereği gibi ifa edilmemesi sebebiyle uğradığı zarar sonucu tazminat hakkı olacağından, tazminat hakkı kadar ki kaporayı alıkoyabileceği görüşündedir. Aksine yerel adet varsa kaporayı alan taraf kaporanın tamamını elinde tutacağı gibi tazminatı kaporayı mahsup etmeksizin tam olarak isteyebilir.
2-)Kaporayı alan taraf bakımından iki durum söz konusudur. Eğer kaporayı alan taraf sözleşmemin hiç ya da gereği gibi ifa edilmemesinden sorumlu tutulamıyorsa yani kusuru yoksa kaporayı iade etmekle
yükümlüdür. Ancak kaporayı alan tarafın kusuru varsa, kaporanın iadesi yanında kaporayı veren tarafın sözleşmenin hiç ya da gereği gibi yerine getirilmemesi sebebiyle uğradığı zararları da tazminle yükümlüdür.
SONUÇ OLARAK;
Dünya ölçeğinde yaşanan Covid-19 salgını bağlanma parası(kaparo) yönünden incelendiğinde
görmekteyiz ki:
-Taraflar arasındaki birçok sözleşme, küresel salgın sebebiyle iptal edilmiş ya da ötelenmiş bulunmaktadır.
-Yurtdışı-yurtiçi gezileri, düğün-nişan vs. organizasyonları, yurtdışı eğitim programları gibi birçok sözleşme taraflarca iptal edilmiş durumdadır.
-Kusur incelemesi yaptığımızda ise, sözleşmenin ifasının imkansızlığı iki tarafın kusurundan da kaynaklanmamaktadır.
-Yaşanan küresel salgın sözleşmenin iki tarafında da sonuçlar doğuran ve iki tarafın kusurundan da kaynaklanmayan bir olaydır.
-Değerlendirmelerimiz neticesinde her sözleşme ve hukuki ilişki ayrı ayrı incelenmek suretiyle ve bağlayıcı olmaması kaydıyla, Koronavirüs öncesi verilen kaporaların geri alınabilmesi mümkündür.