TRAFİK KAZALARINDA CEZAİ SORUMLULUK

TRAFİK KAZALARINDA CEZAİ SORUMLULUK

Türk Hukuku’nda trafik kuralları 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun trafiği “Yayaların, hayvanların ve araçların karayolları üzerindeki hal ve hareketleridir.” şeklinde tanımlamıştır.

Trafik Kazası Nedir?

Kanuna göre trafik kazası; Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve zararla sonuçlanmış olan olaydır. Tanımdan da anlaşılacağı üzere, olayın trafik kazası olarak adlandırılabilmesi için bir karayolu üzerinde meydan gelmiş olmalı, en az bir aracın kazaya karışması ve sonucunda bir zararın ortaya çıkması gerekmektedir.

Kişinin, trafikte kurallara aykırı hareketi sonucu cezai ve hukuki yaptırımlara maruz kalacağı aşikardır.

Kaza Tespit Tutanağı Ve Önemi;

Trafik kazası sebebiyle açılan ceza dosyasında CMK m.63 gereği bilirkişi raporu düzenlenmesinde kaza tespit tutanağı esas alınmaktadır. Bu nedenle trafik kzası sonucu düzenlenecek olan kaza tespit tutanağı, açılacak ceza davası sonucu kusur tayininde çok önemli bir etkendir.

Hangi durumlarda kaza tespit tutanağı yetkililerce düzenlenmek zorundadır;

Kamu kurumlarına ait eşyada zarar meydana gelirse ,

Sürücü 18 yaşından küçükse, 18 yaşından küçükse,

Sürücüde alkol veya akıl sağlığı şüphesi durumları bulunmakta ise,

Trafik kazası neticesinde ölüm veya yaralanma meydana gelmişse,

Sürücüde bulunması gereken sürücü belgesi eksikse,

Kazaya karışan araç kamu malı ise,

Trafik kazasında sadece 3. kişilere ait eşyalara zarar geldiği takdirde,

Kazaya karışan aracın trafik sigortası yok ise,

Bu durumlarda kaza tespit tutanağı yetkili merciiler tarafından düzenlenecektir. Bu durumda hukuki süreç, kaza tespit tutanağının düzenlenmesi ile başlar. Akabinde Cumhuriyet Başsavcılığınca düzenlenen iddianamenin kabulü ile birlikte dava açılır. Kaza neticesinde ölüm veya yaralama meydana geldiği takdirde uygun mahkemece yargılama bu konuda yürütülür.

Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Trafik Yönetmeliği’ne aykırı hareket edenler hakkında idari para cezası uygulanmakla birlikte trafik kazası sonucunda yaralanma veya ölüm meydana gelmesi durumunda Cumhuriyet Savcılığı tarafından kamu davası açılır. Trafik kazaları, Türk Ceza Kanunu’na göre taksirli suçlar kapsamına girmektedir.

Taksirle Öldürme

Trafik kazası sonucu kişinin taksirle ölümüne sebebiyet verildiği halde, taksirle öldürme suçu meydana gelecektir.

Taksirle öldürme Türk Ceza Kanunu’na göre; “Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” şeklinde tanımlanmıştır.

“(2) Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” denilmektedir. Trafik kazası sonucunda birden fazla kişinin ölümüne sebebiyet olunduğu halde Kanun’un 85. Maddesinin 2. Fıkrası meydana gelecektir. Bu halde kişi iki yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır.

Taksirle Yaralama

Trafik kazası sonucunda kişinin taksirle yaralanmasına sebebiyet verildiği takdirde ise Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen taksirle yaralama suçu meydana gelecektir.

Kanun’a göre; Taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

Taksirle yaralama fiili, mağdurun;

a) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin sürekli zayıflamasına,

b) Vücudunda kemik kırılmasına,

c) Konuşmasında sürekli zorluğa,

d) Yüzünde sabit ize,

e) Yaşamını tehlikeye sokan bir duruma,

f) Gebe bir kadının çocuğunun vaktinden önce doğmasına, Neden olmuşsa, birinci fıkraya göre belirlenen ceza, yarısı oranında artırılır.

(3) Taksirle yaralama fiili, mağdurun;

a) İyileşmesi olanağı bulunmayan bir hastalığa veya bitkisel hayata girmesine,

b) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin yitirilmesine,

c) Konuşma ya da çocuk yapma yeteneklerinin kaybolmasına,

d) Yüzünün sürekli değişikliğine,

e) Gebe bir kadının çocuğunun düşmesine,

Neden olmuşsa, birinci fıkraya göre belirlenen ceza, bir kat artırılır.

Trafik kazası sonucu birden fazla kişinin yaralanmasına sebebiyet verildiği takdirde 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezasına hükmolunacaktır.

Trafik kazaları neticesinde taksirle yaralama veya taksirle ölüme sebebiyet verme suçlarının ihlali nedeni ile açılacak davalarda, sanığın kusuru verilecek cezanın belirlenmesi açısından önem arz etmektedir.

Kişinin kazanın meydana gelmesinde kusuru bulunmaması halinde kamu davası açılmayacaktır. Kamu davası açılmış ise kişinin kusurunun bulunmadığı tespit edildiği durumda sanık hakkında cezaya hükmolunmayacaktır. Kusur belirlemesinin “asli kusur, tali kusur, asli etken” doğru yapılması çok önemlidir. Bu belirleme ve diğer deliller neticesinde kişi hakkında mahkumiyete ve beraate hükmolunacağı gibi, tazminat sorumluluğuna da etki edecektir.

Ceza Genel Kurulunun birçok kararında vurgulandığı ve öğretide benimsendiği üzere, taksirli suçlarda bulunması zorunlu olan hususlar;
1- Fiilin taksirle işlenebilen bir suç olması,
2- Hareketin iradi olması,
3- Sonucun istenmemesi,
4- Hareket ile sonuç arasında nedensellik bağının bulunması,
5- Sonucun öngörülebilir olmasına rağmen öngörülmemiş olması, 
Şeklinde kabul edilmektedir.
Taksirli suçlarda, gerek icrai, gerekse ihmali hareketin iradi olması ve meydana gelen neticenin öngörülebilir olması gerekmektedir. İradi bir davranış bulunmadığı takdirde taksirden bahsedilemeyeceği gibi, öngörülemeyecek bir sonucun gerçekleşmesi halinde de failin taksirli suçtan sorumluluğuna gidilemeyecektir.
Sonucun gerçekleşmesinde mağdurun taksirli davranışının da etkisinin olması halinde, diğer taksirli davranış nedensellik bağını kesmediği sürece bu durum, failin sorumluluğunu ortadan kaldırmayacağı gibi, taksirin niteliğini de değiştirmeyecektir. Türk Ceza Kanununda kusurun derecelendirilmesi suretiyle herhangi bir ceza indirimi söz konusu olmadığından, bu hal ancak temel cezanın tayininde dikkate alınabilecektir.

TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇU

Türk Ceza Kanunu’nun 179. Maddesinde tanımlanmıştır;

Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşımının güven içinde akışını sağlamak için konulmuş her türlü işareti değiştirerek, kullanılamaz hale getirerek, konuldukları yerden kaldırarak, yanlış işaretler vererek, geçiş, varış, kalkış veya iniş yolları üzerine bir şey koyarak ya da teknik işletim sistemine müdahale ederek, başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye neden olan kişiye bir yıldan altı yıla kadar hapis cezası verilir. (2) Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare eden kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (3) Alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanan kişi yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.

Bu durumlarda kişi, trafik güvenliğini kasten tehlikeye sokma suçu ile cezalandırılır.

Trafik güvenliğini taksirle tehlikeye sokma

Deniz, hava veya demiryolu ulaşımında, kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye taksirle neden olan kimseye üç aydan üç yıla kadar hapis cezası verilir.

SONUÇ

Trafik kazası sonucu yalnızca maddi hasar meydana gelmiş, ölüm veya yaralama meydana gelmemiş ise kişiler hakkında ceza davası açılmayacaktır.

Trafik ve trafik kazaları kamu düzeninin ve kamu güvenliğinin bir parçasıdır. Bu nedenle trafik kurallarına aykırı hareket edenler, çeşitli yol ve yöntemlerle denetlenmektedir. Örneğin kırmızı ışıkta geçmek, alkollü araç kulanmak, emniyet kemeri takmamak gibi haller trafik kurallarına aykırılık teşkil edecektir. Bu durumlar, oluşan trafik kazaları neticesinde trafik kurallarına uymayan sürücünün kusur oranının belirlenmesinde önemlidir. Trafik kurallarına aykırı hareket edilmesi halinde, o eylemin suç oluşturmasına bakılmadan cezai yaptırım uygulanacaktır.

Trafik Kazası Ceza Davası Konusunda Uzman Avukatlarımızdan Hukuki Destek Alın

Türkiye’nin her yerindeki hukuki ve cezai uyuşmazlıklarda faaliyet gösteren, trafik kazaları neticesinde oluşan cezai sorumluluk hakkında, alanında uzman avukatlarımızdan hukuki destek almak için bize ulaşabilirsiniz.